Graag begin ik met een pleidooi voor agenda-seks. Met name voor mensen met drukke levens, en steady relaties. Het klinkt onromantisch en zakelijk, maar agenda-seks heeft voordelen. We plannen sport, vriendinnen en familie toch ook in? Omdat het belangrijk is. Helaas wordt seks in relaties massaal ondergewaardeerd. Terwijl het zo belangrijk is om je verbonden met elkaar te voelen. Liefde is de basis. Maar fysieke intimiteit is de lijm van die liefde. En we weten allemaal wat er gebeurt als die lijm opdroogt en afbrokkelt…

Dus… plannen die seks. Anders komt het er niet van. Vergelijk het met op vakantie gaan. Dat plan je van te voren, je koopt er leuke kleren voor, verdiept je in de mogelijkheden en leeft ernaartoe. Die voorbereiding is half the fun. Zo ook met seks. Wat ga je doen? Hoe, waar en wanneer? Wat ga je aandoen, moet je er misschien nog iets voor in huis halen? Als je seks op die manier plant is het verre van zakelijk of onromantisch. Het toverwoord bij deze benadering: verheugen! Een groot voordeel van agenda-seks, is dat het voorspel begint bij het plan. It’s all in the mind…

De moraal van dit verhaal: door seks letterlijk op de agenda te zetten, maak je het (weer) belangrijk. Je geeft het de status van quality time, iets waar jullie samen graag tijd voor vrijmaken. Door seks op die manier belangrijk te maken, schuift het vanzelf weer omhoog op jullie prioriteitenlijst. Seks wordt iets om naartoe te leven, om over te fantaseren en je op te verheugen. Joepie: vrijdag mogen we weer!!

De seksuoloog is het er trouwens helemaal mee eens! GZ-psycholoog en seksuoloog Marieke Reijmers: “We geloven massaal in de mythe van spontane seks. Als blijkt dat het in de realiteit niet zo vanzelf gaat, kunnen we onzeker worden en twijfelen aan de kwaliteit van de relatie. Het gevolg: passiviteit. Wat ook kan spelen, is het idee dat de buit al binnen is dus laat maar zitten… Het gekke is dat we wel dagen van te voren een tafeltje reserveren in een restaurant en ons daarop verheugen, maar seks vooruit plannen: ho maar! Hoe vaak je seks op de agenda zet, is geheel persoonlijk. Het gaat erom dat je samen tevreden bent over de seks. Of je het nu twee keer week, per maand of per jaar doet. Het gaat om de kwaliteit, de beleving van lust en intimiteit.”

Agenda-seks …
* quality time voor de relatie
* anders schiet het erbij in
* om de zin een handje te helpen
* om je seksleven een nieuwe impuls te geven

Tip: Meer zin krijgen? Lees dit boekje!

Eerst een feit. De enige diersoort in de wereld die echt monogaam blijkt te zijn is de diplozoon paradoxum. Een eencellig diertje, dat parasiteert in de ingewanden van sommige vissen. De diplozoon paradoxum versmelt als larve samen met een partner. De twee worden letterlijk één en blijven elkaar trouw tot de dood hen scheidt. Dat is wanneer hun zwemmende behuizing sterft.

De overige diersoorten kunnen alleen overleven door in hun relaties enig opportunisme aan de dag te leggen. Ze worden geboren met de bereidheid zich niet blind te staren op één partner. Die kan namelijk voortijdig sterven, gek worden of minder geschikt blijken dan op het eerste gezicht leek. Deze bereidheid garandeert een hogere kans op voortplanting. Mannen hebben er evolutionair wat aan als ze behalve hun partner ook hun zaad verspreiden buiten de relatie, en de vrouw kan misschien aan beter zaad komen van een man die verder niet de opvoeder van haar kind wil zijn. Hiermee is de vraag voor een belangrijk deel beantwoord. Dieren zouden wel gek zijn als ze strikt monogaam waren, en polygamie komt dan ook bij alle soorten voor. Een aantal soorten heeft echter baat bij milde monogamie.

Biologen hebben een simpele regel ontdekt: hoe groter de verschillen in gewicht tussen mannetjes en vrouwtjes, hoe polygamer deze diersoort is. Als de mannetjes van een diersoort relatief groot zijn duidt dit erop dat de vrouwtjes steeds voor de grootste en sterkste partners gingen, dat de grootte van de man evolutionair werd beloond en dat ze daardoor alsmaar groter werden. Zo kun je verklaren dat mannelijke walrussen soms vier keer het gewicht hebben van de gemiddelde vrouwelijke walrus. Ze kunnen door zo’n mannetje verpletterd worden, maar toch kiezen ze de grootste die ze kunnen krijgen.

Menselijke mannen zijn 10 procent groter en 20 procent zwaarder dan vrouwen. Dit betekent dat mensen slechts een beetje polygaam zijn. Je kunt het ook behoorlijk monogaam noemen in vergelijking met andere diersoorten. We doen althans erg ons best, en dat gaat redelijk goed. We vinden onze gelijken in slechts een paar andere diersoorten zoals zeepaarden, knobbelzwanen, muskusratten, bevers, reebokken, woelmuizen en gibbons.

De kans dat je ten minste één keer in een relatie wordt bedonderd ligt echter nog steeds tussen de 40 en 76 procent. Volgens het onderzoek van psycholoog Henk Noort zegt één op de vier Nederlanders weleens te zijn vreemdgegaan. Nederlanders zijn relatief trouw binnen hun vaste relatie. Duitsers, Fransen, Engelsen en Spanjaarden scoren een stuk slechter. De meeste vreemdgangers werden gevonden onder de Italianen: 45 procent. Nederlandse mannen die een slippertje maken zijn op zoek naar spanning en willen de sleur doorbreken. Vrouwen maken de keuze minder bewust. Ze worden per ongeluk verliefd, gaf de helft als reden op. Van de vreemdgangers loopt ongeveer de helft nog met het geheim rond. De andere helft heeft het in de meeste gevallen (78 procent) zelf opgebiecht en daarmee is de Nederlander ook het meest openhartig. Na de bekendmaking betekende dat in de helft van de Nederlandse gevallen het eind van de relatie.

De mens leeft vermoedelijk al zo’n twee miljoen jaar relatief monogaam. Voor die tijd waren de lengteverschillen tussen man en vrouw stukken groter, wat wijst op een minder harmonieus seksleven, met meer concurrentie tussen de mannetjes, zoals we nu nog bij gorilla’s zien die in een haremsysteem leven. De leider van de groep mocht als eerste kiezen met wie hij wilde paren en de andere mannetjes moesten zich zien te redden met wie er overbleef.

Waarom willen we een ander eigenlijk voor onszelf houden?
Er zijn meerdere theorieën, maar de theorie van evolutionair bioloog Sergey Gavrilets lijkt plausibel. Volgens hem hebben de vrouwtjes, toen ze logisch leerden nadenken, bedacht dat het nuttig was mannetjes toe te laten die hun te eten gaven. Een ruil: jij geeft mij te eten, ik geef jou seks. Uit dat simpele idee ontstonden vaste banden die uiteindelijk leiden tot exclusiviteit en regels zoals het huwelijk, zoals wij die nu kennen.

Onze behoefte aan variatie hield daarmee overigens niet op. Mensen werden niet monogaam, maar 'serieel monogaam'. Tegenwoordig zijn we niet bij elkaar tot de dood ons scheidt omdat God of iemand anders het op die manier heeft bedoeld, we zijn bij elkaar tot we er genoeg van hebben. Gemiddeld gezien is dat zo’n vier jaar. De antropologe Helen Fisher stuitte op een universeel patroon van seriële monogamie. Zij analyseerde echtscheidingscijfers in tientallen samenlevingen en ontdekte een piek in echtscheidingen na een relatie van rond de vier jaar. Zij denkt dat deze echtscheidingscyclus het vierjarige ‘broedseizoen’ van onze voorouders in de Afrikaanse savanne volgt. Die kregen in vier jaar ongeveer één kind. Als het kind enigszins kon lopen konden de koppels uit elkaar om op zoek te gaan naar een volgende partner. Vandaag de dag kunnen vrouwen na de geboorte van een kind weer snel zwanger worden. Maar onze verre grootmoeders waren veel minder vruchtbaar, omdat ze minder (vet) voedsel binnenkregen en langer borstvoeding gaven.

Nu vrouwen goed voor zichzelf kunnen zorgen en de man niet onmisbaar is voor de verzorging van de kinderen, wordt overspel minder bedreigend. Sommige deskundigen denken dat mensen daarom minder exclusief zullen worden en dat in onze soort jaloezie langzaam zal verdwijnen, dat we meer en meer vreemdgaan en steeds meer toestaan dat onze partner seks met een ander heeft. Is de tijd rijp voor open relaties?

Wie gaan er het snelst vreemd?
Vrouwen kunnen beter liegen, maar mannen blijken er beter in ontrouw bij hun partner te ontdekken dan vrouwen. Dat lijken twee nogal tegenstrijdige resultaten van twee wetenschappelijke onderzoeken. De Amerikaanse wetenschapper Paul Andrews ontdekte in zijn onderzoek dat 75 procent van de mannen het doorhad als de partner vreemdging. Bij vrouwen lag dit op 41 procent. Aan de andere kant weet maar liefst 95 procent van de vrouwen haar overspel te verbergen voor haar partner tegenover 83 procent van de mannen, blijkens een onderzoek van psycholoog David Holmes. Hoe is dat mogelijk? Mannen zijn arg- wanender en banger dat hun partner vreemdgaat. Ze zijn er dus meer mee bezig in hun hoofd, ook als hun vrouw wel trouw is.

Wat wijst erop dat iemand vreemdgaat?
Hij of zij gedraagt zich anders dan voorheen, is waarschijnlijk een stuk vrolijker of minder betrokken, is op ongewone tijden afwezig en heeft minder of juist meer seksuele belangstelling voor de vaste partner.

Wat is de beste manier om vreemd te gaan?
Volgens het controversiële boek van Judith E. Brandt (The 50-mile Rule; Your Guide to Infidelity and Extramarital Etiquette) moet je een aantal basisregels toepassen om ongestraft vreemd te kunnen gaan: zorg dat er vijftig mijl (tachtig kilometer) zit tussen de actieradius van de minnaar en de reguliere partner. Vertel niets aan niemand. Doe het niet binnen je vriendenkring of op je werk. Verander je levensstijl niet. Ontken altijd en doe het veilig.

Wat is een simpele manier om monogamer te worden?
Om te beginnen moet je zorgen dat je regelmatig op een natuurlijke wijze aan je partner (en/of de baby) wordt herinnerd, bijvoorbeeld een pasfoto van je vriend of vriendin in je portemonnee te doen, een ingelijste foto van jezelf en je partner op je werkplek te zetten en hem/haar op het display van je mobiel, en een t-shirt te dragen waar je partner in heeft geslapen. Het schijnt te helpen. Als je het andersom niet vertrouwt kun je natuurlijk ook – subtiel – zorgen dat je partner aan jou wordt herinnerd. Goede seks en moeite doen om aantrekkelijk te blijven helpen uiteraard ook. Ongeveer één op de vier mensen zou zijn partner verlaten wanneer zijn of haar prestaties in de slaapkamer te wensen overlaten.

Wie zijn de ergste vreemdgangers?
Rijke, machtige, aantrekkelijke mensen natuurlijk, die hebben veel keuze en macht erotiseert. Persoonlijkheid is daarbij een betere voorspeller dan religie, opleiding of geslacht. Mannen met seksuele faalangst – echt waar – of een neiging tot impulsiviteit en risico’s nemen doen het ook eerder, net als mensen die weinig inlevingsvermogen hebben, zoals narcisten en psychopaten. Een vrouw die de broek aan heeft gaat eerder vreemd dan een vrouw die zich makkelijk schikt, maar voor hen zijn vooral relatieproblemen een belangrijke voorspeller. Vrouwen die ontevreden zijn over hun relatie gaan twee keer zo vaak vreemd. Mensen die vinden dat zij seksueel gezien geen leuke match met hun partner zijn gaan drie keer zo vaak vreemd. Ook het type werk en de hoogte van het inkomen spelen een rol. Mensen op hoge posities die veel reizen hebben de meeste neiging en gelegenheid tot vreemdgaan. Als een man economisch afhankelijk is van een vrouw gaat hij ook eerder vreemd. Bij vrouwen is dat andersom. In relaties waarin het minst werd vreemdgegaan bleek de vrouw 75 procent van het inkomen van de man te verdienen.

Spirituele en zachtaardige mensen zullen het soms ontkennen, maar romantische liefde en jaloezie staan niet zo ver van elkaar af. Zonder passie, verwachtingen en jaloezie geen exclusieve relatie, en zonder een beetje exclusiviteit groei je al snel uit elkaar. Maar als de een er te veel bovenop zit krijgt de ander het benauwd, en zoekt daardoor eerder zijn heil bij een derde. Dat is de catch-22 voor de jaloers aangelegde partner, want zo makkelijk kom je niet van jaloezie af.

Jaloezie is natuurlijk een belangrijke erfenis van de evolutie. Hoewel er evolutionair gezien iets valt te zeggen voor het promiscue gedrag van mannen (en in mindere mate ook van vrouwen), worden tekenen van monogaam gedrag beloond door bijna alle vrouwen (en mannen). Omdat menselijke relaties bestaan bij de gratie van wederzijds vertrouwen zullen mensen hun toekomstige partner daarop grondig testen en selecteren. Monogame mannen doen het daarom beter dan dominante haantjes. Hoewel veel mannen misschien iets vaker fantaseren over seks met een andere vrouw dan hun vrouwelijke partner, zullen ze in de praktijk geneigd zijn zich in te houden uit angst hun partner te verliezen. En voor haar is een slippertje makkelijker geregeld dan voor de gemiddelde man. Dat vooruitzicht is meestal behoorlijk bedreigend voor hem en houdt de parendans in balans. Jaloezie is een soort regulator van deze exclusiviteit.

Jaloezie maakt natuurlijk ook relaties kapot. Verdachtmakingen en ruzies onder jaloerse koppels zijn schering en inslag en maken een relatie lastig vol te houden. Zowel mannen als vrouwen hebben er last van. Er zijn wel verschillen in beleving. Onderzoek laat zien dat vrouwen seksueel overspel minder bedreigend vinden dan ‘emotioneel overspel’. Zij vindt het erger dat haar partner een intieme band met een andere vrouw heeft waar geen seks aan te pas komt dan een affaire die gebaseerd is op lust. Over een slippertje kan ze wel heen komen: voor haar is het belangrijker te weten dat zij de sterkste band heeft met haar man en dat hij steeds bij haar zal terugkeren.Voor mannen is dit precies andersom. Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten. Een man heeft er meestal geen bezwaar tegen als zijn partner uitgaat of dineert met andere mannen.

Jaloezie is een lastige emotie, omdat de wederhelft er doorgaans geen begrip voor zal (willen) hebben. Daarnaast is het gevoel van jaloezie moeilijk te onderdrukken. Wetenschappers voorspellen echter dat het in de loop van de geschiedenis steeds meer zal verdwijnen, omdat het zijn evolutionaire functie heeft verloren. Tot die tijd is er geen kant-en-klaarrecept. Wie veel bevestiging nodig heeft en daar regelmatig om vraagt zal op zeker moment doorhebben dat je nooit genoeg bevestiging kan krijgen.
Je maakt jezelf alleen maar meer afhankelijk van wat de ander van jou vindt. Je traint jezelf daarin door steeds gehoor te geven aan je drang om iets geruststellends te horen. Hierdoor neemt je onzekerheid eerder toe dan af, waardoor je nog meer behoefte krijgt aan bevestiging. Je maakt jezelf ook nog eens minder aantrekkelijk door de ander constant om bevestiging te vragen, en hierdoor kan je onzekerheid ook toenemen. Een vicieuze cirkel dus.

Wie jaloers van aard is weet dit waarschijnlijk allemaal zelf wel en toch kan het moelijk zijn je in te houden. Het is een soort verslaving. En zo moet je daar ook mee omgaan. Het beste is de druk op je partner te doseren en deze niet continu te belasten met je angsten en onzekerheden (tenzij er goede redenen zijn om aan te nemen dat je partner je bedondert). Vraag je ondertussen af wat erger is: je leven laten verzieken door jaloezie terwijl je partner al dan niet vreemdgaat? Of je leven te genieten terwijl je partner al dan niet vreemdgaat?

Psycholoog en onderzoeker James Laird vroeg proefpersonen mee te doen aan een studie naar telepathie. Telkens moesten een man en een vrouw elkaar diep en lang in de ogen kijken, om te raden wat de ander dacht. Er was helaas geen enkel bewijs voor bovennatuurlijke krachten. Toch was het experiment meer dan geslaagd.

Laird probeerde namelijk iets anders te testen. Hij wilde weten of mensen, wanneer ze elkaar lang in de ogen kijken zoals verliefden dat doen, ook iets van de bijbehorende gevoelens van aantrekking en verliefdheid meekrijgen. Zijn hypothese bleek nog waar ook. Bijna alle proefpersonen kregen speciale gevoelens voor hun telepathische partners. Dat varieerde van licht amoureuze gevoelens tot echte affectie. ‘Ik kijk jou diep in de ogen, ik zal wel verliefd zijn’, zoiets.

Waarom is het interessant? Dit onderzoek verraadt een heel belangrijk principe van de menselijke geest dat veel te weinig wordt gewaardeerd. De manier waarop je je gedraagt beïnvloedt je gevoel. We zijn gewend geraakt aan een bepaalde volgorde in de loop der dingen, en staren ons daar vaak blind op. Als we ons vrolijk voelen glimlachen we. Als we honger hebben maken we eten. Als we verliefd zijn sturen we liefdesmails. Door vast te houden aan die volgorde beperken we onszelf. Sterker nog: het zou wel eens de belangrijkste reden kunnen waarom sommige mensen ongelukkig zijn en liefde ontberen.

Veel mensen hebben geleerd in een bepaalde lijn te denken: ‘Pas als mijn partner aardig doet, doe ik misschien ook weer aardig’. Of: ‘Pas als ik een partner heb, kan ik weer genieten van het leven.’ Onderzoek laat zien dat deze mensen onnodig lijden. Het loont namelijk om andersom te redeneren. Door aardig te doen tegen je partner zonder dat deze het verdient kun je soms de relatie redden. De dansles missen of het etentje skippen omdat je je verdrietig en lusteloos voelt lijkt misschien logisch, maar vaak is dat nou precies wat je niet moet doen.

Anders doen leidt tot anders voelen en denken. Anders doen of een andere situatie opzoeken is de snelste route naar positieve verandering. In de nieuwe context vinden je hersenen al snel de gedachten en herinneringen die daarbij passen. Zelfs een potlood tussen je tanden houden maakt dat je gelukkiger wordt omdat het je lachspieren activeert en je daardoor gelukkige gedachten oproept. Er zijn tal van onderzoeken die dat bevestigen.

De hersenen maken daarbij een intuïtief optelsommetje van alle prikkels die ze krijgen. Stelletjes die samen iets spannends beleefden, zoals een survivaltocht of een danscompetitie, bleken meer verliefd dan de stelletjes die uit eten gingen. Samen uit de comfortzone gaan blijkt goed voor de relatie. De roes van het avontuur versmelt zich met de band die je voor elkaar voelt. Bovendien wordt die band intenser omdat je elkaar moet helpen en vertrouwen. Dat schept een mooie gelegenheid om elkaar opnieuw het hof te maken. Oude romantische rolpatronen worden zo opnieuw geactiveerd.

Als je je stemming en die van de mensen om je heen wilt beïnvloeden is er weinig beter dan eventuele weerstand overwinnen en te gaan sporten, lachen, dansen en lief te hebben. Wie doet alsof de wereld vol liefde is treft haar veel vaker.

We zijn het enige dier dat lacht. Het heeft psychologen en biologen lang voor een raadsel geplaatst: waarom doen we dat eigenlijk? Heeft het een functie? We hebben het niet over de sociale glimlach, die duidelijk bedoeld is om onze waardering te laten blijken. We hebben het over humor om te lachen.

Humor is wat er gebeurt als je brein een verrassend verband ziet dat buiten het normale verwachtingspatroon ligt. Die herkenning zorgt voor een licht en fijn gevoel, meetbaar als serotonine in de hersenen, zichtbaar als een lach op het gezicht.

Het woord humor is (net als ‘humeur’) afgeleid van het Griekse woord voor sap of vocht. De oude Grieken dichtten lichaamssappen een belangrijke rol toe in het regelen van menselijke stemmingen en emoties. Een leuke grap of gekke situatie kan de spanning tussen mensen direct wegnemen. Mensen die grappig zijn hebben dan ook een handig instrument in handen dat ze helpt een leuke connectie met anderen te maken en zware onderwerpen op een luchtige manier te benaderen. Vooral vrouwen hechten waarde aan de lachfactor van een man. Als een man ze laat lachen betekent dat normaal gesproken dat hij goed met mensen, woorden en emoties is. Het zegt iets over zijn intelligentie.

Mannen zal het eerder worst wezen of een vrouw veel humor heeft, als ze maar om zijn grappen lacht. Onderzoek laat zien dat grappige mannen meer seks hebben en zich vaker voortplanten. Ze worden onthouden en het is leuk om bij ze in de buurt te zijn. Helaas is humor meer een talent dan iets wat je kunt leren. Mannen die grappig doen en moppen vertellen worden lang niet altijd grappig of aantrekkelijk gevonden. Goede humor is subtiel. Wie zich afvraagt of hij of zij er überhaupt talent voor heeft, heeft dat waarschijnlijk niet. Geeft niks. Er zijn heus andere punten waarop je kunt scoren.

Vrijdag 1 maart 2013 is het voor de 11e keer Nationale Complimenten Dag. Op deze dag staan we stil bij het belang van persoonlijke waardering. In het tv-programma 'U en Vandaag' van RTV Utrecht zal Jean-Pierre van de Ven, psycholoog bij Fonds Psychische Gezondheid hier aandacht aan besteden.

Een goede gewoonte
Het lijkt zo vanzelfsprekend, een complimentje geven als iets goed gaat. Toch doen we dat in de praktijk maar weinig. Zijn wij Nederlanders er te nuchter voor? Jean-Pierre van de Ven, psycholoog van Fonds Psychische Gezondheid: ‘We benoemen eerder wat fout gaat. Dat is jammer, want juist in tijden van economische crisis is een oppepper welkom. Als je zelf regelmatig een compliment geeft, krijg je bovendien meer oog voor het positieve in de ander. Daar word je zelf ook weer blijer van.’

Dopamine
Uit onderzoek is gebleken dat complimenten en positieve aandacht meer motiveren dan cadeaus, een promotie of contant geld. Complimenten activeren het beloningscentrum van ons brein. De hoeveelheid dopamine neemt toe en dat geeft een goed gevoel. Zo krijgen complimenteuze bazen blijere en daardoor meer gemotiveerde en beter presterende werknemers.

Basisbehoefte
Elk mens is gevoelig voor waardering. Sterker nog, waardering is een basisbehoefte. Relaties lopen stuk, vrijwilligers stoppen met hun bijdrage aan de maatschappij en werknemers nemen ontslag bij gebrek aan waardering. Terwijl waardering laten blijken zo gemakkelijk is. Een compliment geven kost niets en levert een hoop op.

Positieve bekrachtiging
‘Complimenten halen het beste naar boven, omdat ze het beste benoemen’, zegt Jean-Pierre van de Ven. ‘De ontvanger van een compliment zal het gewaardeerde gedrag vaker willen vertonen. In tegenstelling tot negatieve bekrachtiging, zoals straffen of sancties, hebben complimenten een duurzaam effect. Complimenten werken langer door.’

Zo geef je een compliment
Hoe doe je dat eigenlijk, complimenteren? Zorg ervoor dat je compliment oprecht is, persoonlijk en specifiek. Spreek alleen een compliment uit over wat je werkelijk waardeert. Het is geen truc! Wees ook niet te algemeen. Zeg liever ‘Jij hebt lekker gekookt’ dan ‘Het eten was lekker.’ En het is beter om een compliment te maken over een mooi doelpunt dan om te zeggen ‘mooie wedstrijd’.
En hoe ontvang je een compliment? Simpel, zeg gewoon ‘Dank je wel'. Ga je niet verontschuldigen of verdedigen. Door je prestatie te bagatelliseren haal je het compliment weer onderuit. Waarom zou je?

Meer informatie: www.psychischegezondheid.nl

Dat het relaties verpest, liefde wegjaagt en ongeluk aantrekt. Ik ken een stel dat regelmatig hevige ruzies had om het gebruik van de computer. Hij had de computer bijvoorbeeld nodig voor zijn werk, maar woensdag was normaliter haar dag en zij had zich erop verheugd. Deze welgestelde mensen konden geen goed antwoord geven op de meest voor de hand liggende vraag: ‘Waarom kopen jullie niet een tweede computer?’ In hun strijd hadden ze daar niet eens over nagedacht. De oorzaak van hun issues lag natuurlijk dieper dan de strijd om de computer. Die was slechts exemplarisch voor hoe zij met andere dingen omgingen. Hun relatie was verzand in een machtsstrijd, waarbij het niet ging om de vraag ‘Hoe kunnen we leuker met elkaar omgaan?’ maar ‘Wie heeft er gelijk?’

Veel psychologische klachten en relatieproblemen zijn overbodig. Ze zijn het product van een groot ego, zelfmede- lijden en ongepaste trots, en klinken vaak zo: ‘Niemand luistert toch naar mij’, ‘Waarom zou ik afwassen als die ander het ook niet doet’, ‘Als hij wat liever was, zou ik dat ook zijn’. Ego, trots en zelfmedelijden zijn gemaakt van hetzelfde materiaal. ‘Het is de meest destructieve kracht waar de mens aan kan lijden. Het verziekt alles om zich heen, behalve zichzelf,’ zei komiek Stephen Fry ooit. 'Het houdt je tegen iets van je leven en je relatie te maken.'

Het is een spelbreker die je creativiteit doodt en daarmee de mogelijkheden om van de liefde een feestje te maken. Vooral in relatietherapie wordt dat soms pijnlijk duidelijk. Niet het rondslingerende tandpastadopje of de vraag wie vergeten is de tomtom op te laden is de oorzaak van hun laatste ruzie, maar twee gekrenkte ego’s die wachten op een stukje liefdevolle ‘rechtvaardigheid’. Een bekende uitspraak onder relatietherapeuten luidt: waar één gelijk krijgt, verliezen er twee. Wanneer twee partners het laatste woord willen hebben, neemt de Lulligheid der Dingen waarover ze het oneens zijn exponentieel toe. Terwijl ze ook iets leuks of nuttigs kunnen doen.

En nee, ik zeg niet dat je over je heen moet laten lopen of een natte dweil moet worden.

Je kunt een verslaving of obsessie zien als een uit de hand gelopen hobby. Wat ooit onschuldig begon, als een handzame activiteit die voor ontspanning en genot zorgde, groeide langzaam uit tot een monster, groter dan jezelf. Een obsessie of verslaving heeft als belangrijk kenmerk dat je het niet kunt laten, zelfs al weet je dat het slecht voor je is. Waarschijnlijk heb je al vaker geprobeerd het ‘beest’ te temmen, maar hoe meer je je best deed hoe moeilijker het werd, en hoe machtelozer je je voelde.

Volgens verslavingsdeskundige Patrick Carnes komt een relatieverslaving veel vaker voor dan je zou denken. Eén op de twaalf mensen heeft er volgens hem last van: het gevoel niet zonder de partner te kunnen, zelfs (of juist) als het een slechte betreft. Een verslaving aan verdovende middelen is makkelijker te herkennen omdat die niet lichaamseigen zijn. We hebben ze ook niet nodig. Maar biologisch gezien zijn we er in zekere zin op gebouwd om verslaafd te zijn aan liefde en seks. Onze behoefte daaraan kan de basis zijn van alle verslavingen. Het zijn de geëvolueerde breinstructuren die ons liefdesleven in banen moeten leiden waarop alle andere verslavingen kunnen bouwen. Verliefdheid laat in de hersenen dezelfde sporen na als een cocaïneverslaving, en afwijzing en verlating veroorzaakt dezelfde pijn als cold turkey afkicken.

De grens tussen relatieverslaving en een gezonde hechting is niet altijd duidelijk, maar lang of meerdere malen blijven hangen in een zure of slechte relatie is een slecht teken. Een nuttige vuistregel om patronen (zoals een slechte gewoonte) te leren herkennen, afkomstig uit een leerboek over systeemtheorie: ‘Een keer is een incident, twee keer is verdacht, drie keer is een patroon.’ De meesten van ons hebben waarschijnlijk weleens klem gezeten in een nare relatie, die we vervolgens met veel bloed, zweet en tranen achter ons hebben kunnen laten. Een relatie waarvan we achteraf zeggen: ‘Dat was eens, maar nooit meer, ik heb geleerd.’ Vaak gebeurde het dan toch nog een keer zodat we aan die uitspraak werden herinnerd, maar daarna zat de boodschap er waarschijnlijk wel ingehamerd.

Er zijn echter mensen die het niet lukt te leren van de pijn en die keer op keer in dezelfde destructieve relaties blijven hangen: dan kun je inderdaad spreken van een verslaving. Net als aan sigaretten, drugs, alcohol of gokken kun je denken dat het drama en de pijn van een slechte relatie nou eenmaal bij je hoort.

Een belangrijker vraag is natuurlijk: wat is de circulaire mechaniek van deze verslaving? Kun je ervan afkomen? En, zoals een vriendin vaak zegt: ‘Kan ik ooit vallen op mannen die mijn leven niet tot een hel zullen maken? Het is me nog niet gelukt.’

Er is een bekend onderzoek met muizen dat inzicht geeft in verslavingen van onze eigen soort. De muizen waren onderverdeeld in drie groepen. Alle muizen leerden aan een belletje te trekken doordat ze voedsel kregen als het lukte. In groep één werden de muizen daarna altijd beloond met voedsel als zij aan het belletje trokken, in groep twee kregen ze nooit meer voer en groep drie af en toe. Wat was het effect op de persoonlijkheid van de muizen? De muizen uit de eerste groep waren het meest relaxt, zij wisten te allen tijde dat ze aan voedsel konden komen wanneer ze honger kregen. De tweede groep muizen werd depressief, stilletjes en hulpeloos. Alle vreugde en levenskracht was eruit. Logisch, zij leken geen enkele invloed te hebben op hun omstandigheden. De laatste groep werkte het hardst en had de meeste stresshormonen. Deze muizen wisten nooit wanneer ze weer beloond zouden worden en bleven daardoor koortsachtig aan het belletje trekken. Zij vertoonden kenmerken van dwangmatig verslavingsgedrag. Hun leven bestond uit een obsessie met een belletje en de hoop dat dat voedsel tevoorschijn zou toveren.

Enthousiaste casinogangers zullen zich moeiteloos in deze muizen herkennen. Zij raken het meest verslaafd omdat zij slechts af en toe de jackpot winnen. En hoe langer dat niet gebeurt, hoe meer zij willen dat het weer een keer raak is. De druk neemt toe en er is maar één verlossing: de jackpot. Dat ze zichzelf ondertussen in de rode cijfers werken en hun werk en hun partner verwaarlozen is van ondergeschikt belang. Een verslaving is een machtig ding.
Veel slechte maar gepassioneerde relaties zijn vergelijkbaar met een gokkast: je weet niet wanneer het weer eens raak is, en dat houdt je – vrij letterlijk – geboeid. Dit is ook de aantrekkingskracht van foute mannen en femmes fatales, zoals elders in dit boek te lezen valt. Relaties met moeilijke, heftige of foute mensen houden ons in de greep wanneer de vele dieptepunten om de zo veel tijd worden afgewisseld met een hoogtepunt. De dieptepunten geven het gevoel van een extatische climax als het een keer weer wel leuk is. En dat hoogtepunt zorgt ervoor dat je de dieptepunten weer aankunt, en dat je opnieuw bereid bent al die ellende te doorstaan, op naar het volgende hoogtepunt.

Verslavingsgevoeligheid is voor een groot deel erfelijk bepaald. Gebleken is dat mensen met een laag serotonineni- veau in hun hersenen gevoeliger zijn voor verslavingen. Een lage dosis van deze neurotransmitter maakt mensen iets minder onafhankelijk en vol zelfvertrouwen. Hun hersenen zijn meer dan bij andere mensen gemaakt om bevestiging te zoeken in middelen buiten zichzelf. Drugs, boeken, relaties, noem maar op.

Het bouwwerk van de relatieverslaving wordt verder in stand gehouden door wat je de illusie van de investering zou kunnen noemen. De moeite en energie die je hebt geïnvesteerd zorgen dat je nog meer gehecht raakt aan de slechte relatie. Je hebt het gevoel dat je niet meer terug kunt. Iets opgeven dat je zo veel moeite, nachtrust, vriendschappen en soms zelfs geld heeft gekost... dat doe je niet snel.

De verslaving wordt verder gevoed door gedachten over een mooie toekomst samen en excuses waarom dat nu nog niet lukt. Die gedachten nemen vaak de volgende als-dan-vorm aan. Ze klinken vaak verraderlijk redelijk, en in de praktijk verbloemen ze keer op keer de realiteit van alledag.

'Als hij nou wat minder zou drinken en ik het me iets minder zou aantrekken, dan komt het heus goed tussen ons.''Als ik in therapie ga en wat meer zelfvertrouwen krijg, dan...'
'Als zij het weer rustig heeft op haar werk, dan...'

Een laatste valkuil voor de verslavingsgevoelige partner: seks. Seks is voor de verslavingsgevoelige persoonlijkheid behalve een ontlading van de spanning vaak een wanhoopspoging om weer even dat gevoel van verbondenheid te hebben. Na een periode waarin je hebt laten zien best zonder te kunnen blijkt een zwak moment gekoppeld aan verminderde alertheid genoeg om te zondigen. En dat geeft je (onterecht) het gevoel dat je geen stap verder bent gekomen. ‘Zie je wel, ik kan niet zonder deze persoon.’

En tot slot antwoord op de vraag: hoe kom je van het monster af?

Beschouw het als een verslaving en zeg 'nee' als hij of zij weer met een vergankelijk excuusje of bloemetje voor de deur staat. 'Nee, no, nein, echt niet, gewoon nee dus hé!'

Uit recent Amerikaans onderzoek is gebleken dat maar liefst 37% van de vrouwen het oké vindt om, bij twijfels over de loyaliteit van hun partner, de mail en telefoon van hun vent te checken. Een journaliste van een vrouwenblad vroeg zich af wat ik ervan vond. 'En, wat vind je ervan?'

Hmmm, lastig. Als je je partner niet vertrouwt is het inderdaad het gemakkelijkst een confrontatie of gesprek hierover te vermijden en stiekem te checken wat deze allemaal in zijn/haar 'vrije' tijd doet. Misschien is het op korte termijn ook wel de meest effectieve manier om je partner te testen, maar of het de beste is?

Het probleem: zelfs als je nu niks verdachts ziet, ben je waarschijnlijk maar tijdelijk gerustgesteld. Een paar dagen, weken of maanden later doe je al snel weer hetzelfde. Doet de partner wat afstandelijk? Werkt hij of zij wat vaker over? Iets teveel likes op de Facebook-pagina van een collega? De drempel wordt lager om stiekem even te checken. Dit soort dingen kunnen zelfs een beetje verslavend zijn, en op een gegeven moment zijn de rollen misschien wel omgedraaid: misschien is hij wel te vertrouwen, maar jij blijkbaar niet.

De kans bestaat bovendien dat de argwanende partner altijd wel iets vindt wat niet bevalt. Een iets te slijmerig mailtje naar een collega, een dubieuze koffieafspraak met een voor jou onbekende, een spam-mailtje van een datingsite. Wie hard zoekt, kan altijd iets vinden. Vooral als je wat obsessief of jaloers van aard bent kun je hierin makkelijk doordraven. En in plaats van de relatie juist te verbeteren, door eerlijk te zijn en te communiceren, zie je de partner steeds meer als onderzoeksobject. Dat vergroot de intimiteit en het vertrouwen uiteraard niet.

In een relatie testen en evalueren we onze partners sowieso. Daar ontkomen we niet aan. Verzorgt mijn partner mij als ik ziek ben? Doet hij of zij extra moeite voor me als ik ongesteld en chagrijnig ben? Luistert mijn partner als ik echt ergens mee zit? Onze dagelijkse leven zit vol met dat soort kleine evaluatiemomentjes. Als deze vaak negatief uitvallen en de kloof met onze partner groter wordt, zit er blijkbaar iets niet goed in de relatie. Het kan aan jou liggen. Partners reageren (bewust en onbewust) nou eenmaal niet zo goed op wantrouwen, controledwang of stiekeme verwijten van partners. Het kan ook aan je partner liggen. Een partner die zich vreemd, anders, verdacht of stiekem gedraagt en jou niet kan gerust stellen als jij erover begint kan verwachten dat jij dan maar als een detective bewijzen zal verzamelen. Binnendringen in de privésfeer van je partner zie ik als signaal om de relatie ofwel te beindigen of een drastische nieuwe start te geven.

In de meeste gevallen ervaren partners het liegen van hun partner als een groter probleem dan hun vreemdgaan. Probeer daarom je partner altijd eerst een kans te geven om zelf over de brug te komen. Daarmee vergroot je de kans dat het alsnog goed komt tussen jullie.

Huis, haard, kinderen. Eigenlijk heb je niets te wensen over. Of… een man. Dát zou nog wel leuk zijn. Maar daten, hoe ging dat ook alweer?

Volgens de laatste berekeningen van het CBS woont één op de vijf vrouwen alleen, met of zonder kinderen. Steeds vaker kiezen vrouwen voor alleen wonen. Maar… hoe leuk we het ook in ons eentje hebben, meestal blijft het verlangen naar een relatie bestaan. “En dat is heel normaal.” zegt psychotherapeut en consultant Mr. dr. Carien Karsten: “We zijn immers sociale dieren. Het is onze natuur. Ik zie veel vrouwen die na een breuk de focus volledig leggen op werk en gezin. Ze overinvesteren in de kinderen uit schuldgevoel of om te compenseren, en vergeten hun eigen behoeftes en verlangens. Maar jezelf op die manier verwaarlozen werkt sombere gedachten in de hand, die weer kunnen leiden tot depressieve klachten. Daarom stimuleer ik alleenstaande vrouwen om tijd voor zichzelf te nemen en aandacht te schenken aan hun vrouwelijke kant. Dat betekent niet meteen dat je een man in huis hoeft te halen. Met kinderen geeft dat vaak alleen maar gedoe. En wat is de meerwaarde voor de kinderen van jouw nieuwe vriend? Denk eerder aan een leuke, lieve minnaar, dat kan heel goed werken. En later, als de kinderen groter zijn of uit huis, kun je altijd de overstap maken van minnaar naar partner.”

Niets moet, alles mag…
Belangrijk van daten is dus om het niet te zwaar en serieus te maken. Volgens Marcelino Lopez, schrijvend psycholoog en relatietherapeut, is het met wat tips en insights prima te doen. Hij schreef samen met Eric Klaassen het boek Liefde in tijden van Facebook. “Stap er luchtig in. Maak je niet te veel zorgen om alles wat mis kan gaan. Je bent al een heel eind gekomen in het leven. Waarschijnlijk weet je nu veel beter wat je wel en niet wil. Het is vooral zaak die grenzen op een goede manier aan te geven. Neem jezelf verder niet te serieus. Ook als je veertig bent mag je best af en toe speels en gek doen. Dat werkt sneller een vonk in de hand, dan heel correct te zijn. ”

Het gaat erom dat je met een vrije blik naar de mogelijkheden kijkt. Staat je hoofd niet naar een serieuze relatie, of zie je gewoonweg even geen ruimte voor een fulltime partner, bedenk dan dat er ook andere mogelijkheden zijn.
Ook psychotherapeut Karsten benadrukt: ““Reflecteren is ook heel belangrijk. Wat zijn je wensen en behoeften? Wat wil je van een man? Hoe vaak zou je hem bijvoorbeeld willen zien? Wat voor dingen zou je samen willen doen? Als je goed weet waar je staat, kun je dit ook beter communiceren. Wees verder realistisch in je verwachtingen. Een gezonde instelling is inzetten op een leuke tijd samen, zolang het duurt… Verheug je op een leuke avond. Geniet van het moment!”

Intussen is het hele date-landschap onherkenbaar veranderd. Waar we elkaar vroeger in de kroeg ontmoetten, moeten we nu online zoeken via social media. Valt er in cyberspace met al onze ingewikkelde veertigerfactoren eigenlijk nog wel een beetje leuk en ongedwongen te daten? Volgens Lopez is de omgeving weliswaar veranderd, het basisprincipe van de liefde blijft hetzelfde: “We zijn nog altijd op zoek naar die ene, die bij ons past. Maar hoe vinden we die gelijkgestemde geest? Er zijn tientallen datingsites. En ook op gewone sites zoals Facebook en Twitter wordt ongegeneerd geflirt. Eigenlijk is mannen ontmoeten een stuk eenvoudiger geworden dan vroeger. Ze zijn ‘overal’. Ga daarom niet lukraak te werk. Laat je koppelen door een vriendin of collega, zodat je een beetje weet wat voor vlees je in de kuip hebt.”

Ook Carien Karsten vindt viavia een aardige manier om in contact te komen met mannen. “Het is vertrouwd en je weet een beetje wat voor vlees je in de kuip hebt. Bijvoorbeeld een vriendin die een etentje geeft en haar loslopende vrienden uitnodigt. Een andere manier, is een 'netwerk'-afspraak maken. Geen échte date, maar als het klikt, ga je misschien eens een hapje eten, wat samenwerken en zo komt van het een het ander. Speeddaten is ook leuk, maar zie het als gedragsexperiment. Als 15 van de 20 mannen ‘ja’ zegt op jou, geeft dit een enorme kick. Goed voor je zelfvertrouwen! Internetdaten heeft voor- en nadelen. Je vergroot je visvijver en komt met mensen in aanraking die een hele andere achtergrond hebben. Maar het is ook vrijblijvend, vluchtig en inwisselbaar. Het leidt vaak tot wat ik ‘supermarktrelaties’ noem: kortstondige verliefdheden zonder al te veel inhoud, die wel tot de nodige teleurstelling kunnen leiden.”

Lopez: "Als je kiest voor een datingsite, vraag dan iemand met ervaring om hulp. Een goed profiel en de juiste zoektermen zijn essentieel om het kaf van het koren te scheiden. Er zijn meer valkuilen bij online daten. Ga bijvoorbeeld niet blindelings af op zijn foto. Foto’s zijn een momentopname en kunnen erg afwijken van de werkelijkheid. Geloof ook niet alles wat je leest. Mensen liegen soms over hun intenties en doen zich beter of mooier voor dan ze zijn. Dit geldt uiteraard ook in het normale leven, maar bij online-interactie, mist het oogcontact en de lichaamstaal, zodat het lastiger is om iemand goed in te schatten. Te veel tijd investeren in mailcontact is sowieso niet aan te raden. En beetje doorgewinterde dater weet precies hoe hij vrouwen moet benaderen. Hij schudt de leukste mailtjes uit zijn mouw, maar die persoon kan in de realiteit heel anders zijn dan hij je deed geloven, of dan het beeld dat je van hem in je hoofd gemaakt hebt.’

Dat brengt ons bij het volgende punt. Want ook daten leer je met vallen en opstaan. Slechts een enkeling heeft bij de eerste poging een toevalstreffer. Lopez: ‘Teleurstellingen kunnen ervoor zorgen dat je je niet meer open durft te stellen. Je gaat jezelf wijsmaken dat de liefde niet voor jou is weggelegd. Realiseer je dat dit een vorm van zelfbescherming is. Opvallend is dat mensen die het bangst zijn voor afwijzing, dit het minst vaak meemaken. Omdat je het niet vaak meemaakt, leer je er niet mee om te gaan en wordt de angst ervoor groter. Het lijkt tegenstrijdig, maar juist van een afwijzing word je zekerder en groeit je zelfvertrouwen. Niks doen uit angst is het beste recept om alleen te blijven.

‘En juist omdat we allemaal angsten en onzekerheden hebben, maakt het niet uit. Iedereen heeft bagage, want iedereen maakt vervelende dingen mee in het leven. Het gaat erom hoe je met de tegenslagen omgaat. Over het algemeen weten mensen naarmate ze ouder worden, juist beter wat ze wel en niet meer willen. Ze leren hun grenzen kennen en kunnen die beter aangeven. Natuurlijk zijn er vrouwen die een zwak houden voor types van wie ze weten dat ze er ongelukkig van worden. Foute mannen en dergelijke. Maar meestal leren we met vallen en opstaan steeds betere keuzes te maken.’

Stats
70% van de singles is happy. 80% noemt zichzelf knap. Ze slapen aan de rechterzijde van het bed, drinken liever koffie dan thee, verkiezen ze strand boven bos. (bron: singlessite.nl en VARA)

Naar schatting zijn er in Nederland op dit moment ruim 2,2 miljoen mensen alleenstaand. De grootste groei vindt plaats in de middelbare en oudere leeftijdsgroepen. Ook is het aantal singles in de stad groter. In Amsterdam is bijna de helft van de mensen tussen 25 en 40 jaar vrijgezel. De forse groei van het aantal singles heeft o.a. grote gevolgen voor woningmarkt. Reden dat we vaker en langer single blijven is economische zelfstandigheid en het feit dat alternatieve relatievormen tegenwoordig geaccepteerd zijn. Ook is de samenleving individualistisch geworden: meer keuzevrijheid leidt tot meer egoïsme. Voor veel singles betekent samenleven met een partner een (te) grote aanpassing. (bron: Mens en samenleving)

Cijfers over datingsites?
* 1 op 3 singles maakt gebruik van datingsites
* Wereldwijd loggen zo’n 20.000.000 eens per maand in op een datingsite
* We geven er gemiddeld 150 euro per jaar aan uit
* Merendeel van de online daters is tussen 30 en 40 jaar
* Online daters komen uit alle lagen van de bevolking. .
(bron: onlinedatinggids)

Dit verhaal verscheen in Esta Magazine (oktober 2012)

Stel dat je deze contactadvertentie zou zien:

Ik zal je als een prinses behandelen zolang jij wat wij hebben koestert en mijn vertrouwen niet schaadt. Want ik geef nu al toe, ik ben geen lieve jongen als ik het gevoel heb dat ik word bedonderd. Ik kan mijn hele hart geven, maar je wilt mij niet jaloers zien.

Dit zou je best kunnen lezen als een interessante profieltekst. Welke vrouw wil niet af en toe als een prinses behandeld worden? De jaloezie van deze man duidt er ook op dat hij echte commitment zoekt en wil investeren in de relatie. Bovendien heeft hij duidelijk pit en passie. Klinkt in ieder geval als stevige seks. Als je bovenstaande advertentie interessant vindt, heb je misschien iets gemeen met vrouwen die in hun relaties regelmatig worden geconfronteerd met geweld en misbruik. Recent onderzoek wijst uit dat vrouwen met een geschiedenis van misbruik en geweld in hun relatie drie keer zo vaak op zo’n soort advertentie zouden reageren als andere vrouwen.

De onderzoekers gebruikten echte profielteksten van mannen die hoog scoorden op eigenschappen als boosheid, impulsiviteit, jaloezie en weinig zelfvertrouwen, wat samenhangt met een abusieve persoonlijkheid. De vrouwen die vaker slachtoffer werden van dit soort mannen interpreteerden jaloezie eerder als een positief teken en boosheid zagen ze eerder als spannend dan als schadelijk. Zij voelden zich door dit soort mannen aangetrokken en rechtvaardigden de signalen die anderen zouden herkennen als gevaarlijk.

Er is bovendien sprake van een wisselwerking. Dit soort mannen voelt zich onbewust vaker aangetrokken tot vrouwen die bang zijn verlaten te worden en een laag zelfbeeld hebben. Dat is natuurlijk niet gek. Deze mensen denken dat ze elkaar nodig hebben.

Welke vrouwen vallen in de eerste plaats op gevaarlijke mannen? Allereerst zijn er aanwijzingen, zoals die bekende pijprokende Weense psychiater al vermoedde, dat mensen over het algemeen de neiging hebben een partner te zoeken die op hun vader of moeder lijkt. Vrouwen zijn gevoeliger voor mannen die ze aan hun vader doen denken en andersom. Vrouwen met mishandelende vaders eindigen iets vaker met een partner die hetzelfde doet.

Daarnaast vallen vrouwelijke oestrogeenvrouwen ook eerder op mannelijke testosteronmannen. Die vrouwen zijn gevoeliger voor status en typisch dominant haantjesgedrag. Door een vrouw slecht te behandelen bevestigt hij bij haar zijn status en dominantie. Dat maakt hem voor sommige vrouwen helaas ook extra aantrekkelijk en onweerstaanbaar. Door afwisselend extreem koesterend en lief te zijn en dan weer agressief en gevaarlijk zorgt hij dat zij nog afhankelijker van hem wordt.

'Ik wil niet bij een club horen, die mij als lid zou accepteren.' Dat is de uitspraak van de man die bekend werd als Charlie Chaplin. Grappig hoor. Totdat je je realiseert dat deze vreemde paradox jouw leven waarschijnlijk meer domineert dan je lief is.

Het is een bekend economisch principe dat we heftiger verlangen naar Dingen Die Schaars Lijken. Daar willen we harder in investeren. En dat geeft soms faalangst. Voorbeeld. Als liefde schaars voelt reageren we eerder verkrampt wanneer ze weer eens in de buurt is. Zien we al een aantrekkelijk potentiaaltje naar ons glimlachen? Blijkt die leuke, nieuwe collega ineens vrijgezel? Schrikken zeg. Onze toenaderingspogingen lekken behoeftigheid en maken de mogelijkheid dat er op het moment suprême iets moois ontstaat nog schaarser. We zijn gewoon te zenuwachtig, bang om het spel te verliezen. (Herken de vicieuze cirkel.)

Daarentegen. Als liefde overal voor het grijpen lijkt, investeren we niet snel in diepgaande relaties en zijn we al snel ondankbaar, ontevreden en verveeld. We waarderen het gewoon niet echt. We negeren lieve mensen die alsmaar voor ons klaarstaan (of gebruiken ze) en raken blasé als we makkelijk toegang tot seks of intimiteit hebben. Het kan vast beter, mooier, intenser enzovoorts. Mensen die veel (mogelijkheden) hebben, zijn daarom niet per se gelukkiger. Onderzoek laat zien we niet snel zullen of kunnen kiezen als we veel keuze hebben en eerder bevangen raken door twijfel en inactiviteit. (Herken het recept voor spijt.)

Veel moderne levens bewegen zich tussen deze twee uitersten. Aan de ene kant de angst dat uitgerekend jij wordt overgeslagen terwijl mensen om je heen lol hebben. Aan de andere kant ondankbaarheid met de situatie nu omdat het altijd nog beter kan. Schaarstedenken leidt tot de vicieuze cirkel van kramp en angst, oneindig romantiseren leidt tot teleurstellingen en ondankbaarheid. Zowel de ene als de andere houding zijn een logisch product van de huidige cultus van onze maakbare samenleving.

Wij hebben in de 21ste eeuw meer mogelijkheden, rijkdom, vrijheid en tijd dan ooit tevoren. Meer dan Napoleon - de machtigste man in zijn tijd - ooit had. We hebben toegang tot de beste medische zorg ooit, we lopen standaard met geavanceerde belcomputers op zak waarmee we kunnen twitteren naar de Minister-President, we vieren vakanties op plekken die een eeuw geleden nog niet eens waren ontdekt en we hebben door middel van internet een oceaan aan vrijgezelle potentiele partners waar we uit kunnen vissen. Enzovoorts. Enzovoorts.

Realiseer jij je dat wel eens? Ook jij bent rijker en machtiger dan alle mensen die voor jou leefden. De meeste mensen die ooit hebben geleefd hadden geen toetje na het eten, kregen vaker kiespijn en ziektes waar ze aan dood gingen, moesten harder werken puur om een snee brood en een pan knollensoep op tafel te hebben, en hun liefdesleven werd bepaald door anderen, meestal hun ouders. Ook was er geen haarwax en kon je niet op het laatste moment bellen dat je later kwam. En toch, gek genoeg, voorspelt onderzoek dat jij geen cent gelukkiger bent dan zij. De kans is groot dat zij juist gelukkiger waren.

Dat heeft te maken met sociale vergelijking. Gelukkig zijn is erg relatief, afhankelijk van waarmee en met wie jij jezelf vergelijkt. Niet raar dat het in de huidige oceaan van ogenschijnlijke overvloed lastiger is dan ooit tevreden te zijn. Vooral door het internet kunnen we ons met iedereen op de hele wereld vergelijken. En dat kan maken dat we al snel schraler afsteken dan onze buren. Het succes van anderen is ook zichtbaarder dan ooit. Op Facebook posten mensen -uitzonderingen daargelaten - eerder hun positieve en bijzondere momenten. Succesvolle mensen zijn vaker op prominente plekken, in het nieuws, op de buis en in de krant.

Vooral de media en de commercie geeft ons graag de illusie dat alles mogelijk is. Er zijn kansen genoeg. Als jij maar snel, handig, charmant en doortastend genoeg bent, en/of specifieke producten koopt. Mogelijk falen komt daarmee direct op jouw conto. Het is jouw schuld als je er in deze meerkeuzemaatschappij niet in slaagt te bereiken wat je wilt. Dit maakt veel mensen ongelukkig.

Hoe meer mogelijkheden er zijn om gelukkig te worden, hoe groter de kans dat je niet bent. Als geluk een doel van je is, dan is het is belangrijk deze paradox te herkennen, en af en toe keihard te genieten. Zonder te willen dat het anders, beter, mooier is.

Tenzij natuurlijk ...

James Laird, een Engelse psycholoog en onderzoeker, vroeg ooit een aantal mensen mee te doen aan een onderzoek naar telepathie. Telkens moesten een man en een vrouw elkaar lang en diep in de ogen kijken om te raden wat de ander dacht. Dat klinkt bij voorbaat al vrij kansloos, aangezien dit omwille van de wetenschap al vaker is geprobeerd, zonder enig resultaat. En inderdaad, na het zorgvuldig analyseren van de resultaten bleek voor de zoveelste keer geen bewijs voor bovennatuurlijke krachten. Dat blijft jammer. Toch was dit specifieke experiment meer dan geslaagd.

Laird onderzocht namelijk iets anders. Hij wilde weten of mensen die elkaar lang in de ogen kijken zoals geliefden dat doen ook iets van de bijbehorende aantrekking en verliefdheid meekrijgen. Zijn hypothese bleek wonderwel te kloppen. Bijna alle proefpersonen kregen speciale gevoelens voor hun telepathische partners. Die varieerden van lichte verliefdheid tot diepe affectie. Dit onderzoek verraadt een belangrijk principe van de menselijke geest: wat we doen is vaak bepalender voor ons gevoel dan wat we denken.

Ons brein negeert dit haast onbenullige inzicht meestal. We zijn namelijk zo gewend dat ons gedrag en gevoel in een specifieke en vaste volgorde verschijnen, dat we blind lijken voor situaties waarin het andersom is. We lachen nadat we een leuke grap horen. We dansen als we lekkere muziek horen. We raken gestresst wanneer we overvolle agenda’s openslaan. We denken na over oplossingen als we een probleem ervaren. Via de schijnbare Orde der Dingen menen we ook te kunnen voorspellen hoe we ons in toekomstige situaties zullen voelen. Wanneer we ons klote voelen, proberen we de vermeende oorzaken ervan te achterhalen om zo snel mogelijk weer gelukkig te zijn. We denken bijvoorbeeld: ‘Als ik weer seks heb, voel ik me weer gewaardeerd.’ Of: ‘Eerst mijn zelfvertrouwen en spieren opkrikken, dan komt die vriendin vanzelf wel.’

Onderzoek laat zien dat we zo’n 30-50 % van onze tijd verdoen aan nadenken over andere dingen dan waar we op dat moment mee bezig zijn. We hebben het hier niet over constructief, oplossingsgericht denken om tot actie te komen, we hebben het over dagdromen, tobben en cirkeltjesdenken. Over alles wat mis is, of mis kan gaan. Over deadlines, gemiste kansen, vluchtige ontmoetingen, schuldvragen, kapotte auto’s, vervelende conversaties en gemaakte fouten. Waarom pijnigen we onszelf zo? Om in de toekomst gelukkig te kunnen zijn natuurlijk. We veronderstellen dat erover nadenken ons uiteindelijk naar verlossing zal leiden. We vermoeden dat wanneer we de problemen in ons hoofd oplossen en onze gedachten ordenen, dat wij ons beter zullen voelen. In de praktijk kunnen echte piekeraars soms uren, dagen, nee maanden en zelfs jaren tobben zonder dat er structurele verbeteringen in hun gevoelsleven plaatsvindt. Piekeraars eindigen vaak doodmoe bij een therapeut op de bank. Zij nemen hun gedachten veel te serieus. En dat doen we in meer of mindere mate allemaal.

Als het om geluk, liefde en succes gaat overschatten wij systematisch het nut van ons denken en onderschatten we het effect van de context waarin we ons bevinden en het gedrag dat we daarin uitvoeren. We beseffen vaak onvoldoende hoe onze subjectieve beleving achter de schermen van ons bewustzijn tot stand komt. Die wordt namelijk veel meer gebouwd door de toevallige omstandigheden van het moment dan we ons realiseren.

Een paar voorbeelden over de invloed van gedrag en contect uit onderzoek naar geluk en liefde:

Een sterke of dominante houding aannemen - voeten op je bureau, breed staan, rug recht, handen in je zij of armen over elkaar - geeft meteen een zelfverzekerder gevoel. Door alleen al je spieren aan te spannen, kweek je meer wilskracht om vervelende taakjes gedaan te krijgen. Dat geldt ook voor rechtop zitten. Mensen die tijdens een dieet gevraagd wordt om hun vuisten te ballen als ze iets lekkers gepresenteerd krijgen, vallen meer af dan mensen die dat niet doen. Een potlood tussen je tanden doen maakt je gelukkiger. Het stimuleert je lachspieren en je hersenen maken er de bijbehorende geluksstoffen bij aan. Je lacht niet omdat je je blij voelt. Je voelt je blij, omdat je lacht. (Bron.)

Over naar het domein van de romantiek:

Je vindt een toevallige passant aantrekkelijker als je die tegenkomt op een hangbrug dan op het trottoir. Verklaring? Je hartslag is boven op de brug sneller en dat versterkt de aantrekkingskracht. Daarom ook kun je op een eerste date beter in de botsautootjes gaan dan een suffe romantische film kijken. Als je wilt dat een vrouw warm van je wordt, dan kun je haar beter een kopje warme thee schenken dan koude frisdrank. De fysieke warmte wordt deels vertaald naar een soort persoonlijke warmte. Ook broodbaklucht, zwoele muziek, rode kledingstukken, grote pupillen, toevallige aanrakingen, horrorfilms, bloemengeuren en ongemakkelijke momenten blijken de hersenen ontvankelijker te maken voor liefde. In sommige gevallen gaat dit om echt grote effecten. In onderzoek naar verleiding- en verkooppraatjes waarbij het enige verschil een schijnbaar vriendschappelijke aanraking op de schouder was, hadden de casanova’s en verkopers (M/V) een derde tot de helft meer succes. Je wordt verleid door je onderbewuste zonder het te weten.

Ook langdurige liefde werkt volgens dit soort onbewuste patronen. Partners die samen iets spannends doormaken – zoals omwille van de wetenschap aan elkaar vastgetapet door een grote betonnen buis kruipen of meedoen aan een danscompetitie – blijken achteraf een stuk meer verliefd dan de stelletjes die uit eten gaan of een ontspannen cruisetochtje maken. Alles wat het lichaam opwindt, helpt ook liefde stromen. Samen uit de comfortzone gaan is goed voor de relatie. De roes van het avontuur versmelt zich met de band die je voor elkaar voelt. Bovendien wordt die band intenser omdat je elkaar moet helpen en vertrouwen. Dat schept een mooie gelegenheid om elkaar opnieuw het hof te maken. Oude romantische rolpatronen worden zo opnieuw geactiveerd. (Bron.)

Kortom, de wereld is minder logisch dan hoe wij haar ervaren. Laird laat dat met zijn onderzoek mooi zien. Ons onderbewuste maakt onophoudelijk een intuïtieve optelsom van alle prikkels die het krijgt en wordt daarbij beïnvloedt door grilligheden in het hier en nu die wij domweg niet opmerken. Ons brein blijkt daarbij erg slecht te discrimineren tussen waarheid en fantasie; oorzaak en gevolg: emoties en lichamelijke sensaties; verleden, heden en toekomst. Die worden op een hoop gegooid. Wij vertalen die ongedifferentieerde boodschappen van ons onderbewuste achteraf in de verklaring die ons het meest aannemelijk lijkt. Zonder er ooit achter te komen of we het wel bij het rechte eind hebben. Dat maakt vaak ook niet zoveel uit.

Een ding kun je aannemen: wanneer je gelukkiger wilt worden kun je het nadenken en filosoferen daarover beter uitbesteden aan vakidioten zoals mij. Erover denken leidt vooral tot nog meer denken. Als je jouw stemming en die van de mensen om je heen wilt beïnvloeden is er weinig beter dan weerstand overwinnen en te sporten, lachen, dansen en lief te hebben. Wie doet alsof de wereld vol liefde en geluk is, treft die namelijk veel vaker.

Dit artikel is een bewerking van een hoofdstukje uit het boek Liefde in tijden van Facebook.

De mens is een kuddedier. Ieder mens is afhankelijk van anderen in een samenleving. Vertrouwen is daarbij het sleutelwoord. Een mens moet continu, bewust en onbewust, beoordelen wie hij kan vertrouwen. Je buurman, je collega, de bediende bij het tankstation?

Die laatste controleerde ik ooit 10 keer achter elkaar: Ik was benieuwd: krijg ik wel altijd eerlijk mijn wisselgeld terug? Hoewel je me nu misschien een krenterige neuroot vindt, bleek mijn wantrouwen terecht: 3 keer kreeg ik gemiddeld een euro te weinig terug, dat is 30 % van alle gevallen. In geen enkel geval kreeg ik teveel terug. Als je de tankstationbediende al niet kunt vertrouwen met wat luttele euro’s, hoe zit het dan met alle andere menselijke relaties? Kun je die adviseur wel vertrouwen? Is je partner je nog trouw? Hoe erg is het eigenlijk met de liegende mens gesteld? Wat zijn de harde cijfers?

Een van de meest intrigerende onderzoeken die antwoord geeft op deze vraag komt van Robert Feldman. Hij houdt zich bezig met hoe mensen op strategische wijze liegen in het alledaagse leven. In een geraffineerd experiment liet hij mensen kennis maken met elkaar. Hij vroeg de participanten om gedurende 10 minuten elkaar beter te leren kennen. Alle gesprekken werden opgenomen. In fase 2 van het onderzoek vroeg Feldman aan de participanten de opname te bekijken en aan te geven hoeveel ze eigenlijk gelogen hadden. Uit het onderzoek kwam naar voren dat er gemiddeld 2.6 keer per 10 minuten conversatie gelogen werd. De leugens varieerden van klein tot groot. Er waren deelnemers bij die vertelden dat ze lead zangers waren van een popgroep en net een belangrijk platencontract hadden afgesloten, wat klinkklare onzin was. De deelnemers logen dat het een lieve lust was. Is dit nu een uitzondering? Ter verbeelding hieronder wat recente statistieken over leugens en bedrog.

Leugens: De harde cijfers
Ongeveer 1 van de 3 sollicitanten liegt, en 1 op de 4 vindt dat de normaalste zaak van de wereld.

Gemiddelde schattingen wijzen uit dat tussen de 3,7 en 20 procent van de kinderen in Europa een papa heeft die niet hun biologische vader is.

De Nederlandse overheid heeft vorig jaar 4.5 miljard euro aan illegaal geld teruggevorderd. Volgens Rens Rozenkrans, fraude-deskundige van KPMG is dat het topje van de ijsberg. Naar schatting wordt er in ons land jaarlijks zo’n 18.5 miljard euro aan illegaal geld witgewassen. Het gaat dan om bijvoorbeeld valse declaraties of onterechte studiefinanciering.

Een op de zeven artsen heeft weleens gezien dat wetenschappelijke resultaten werden verzonnen. Bijna een kwart heeft weleens meegemaakt dat alleen die gegevens werden gebruikt die de onderzoeker goed uitkwamen. Geen leuk gegeven als je binnenkort onder het mes moet dus. (bron: medischcontact.artsennet.nl, 12 april 2012)

Ruim een op de vier Nederlanders heeft volgens onderzoek van TSN NIPO tijdens de vaste relatie weleens seks met een ander.

Van het wetenschappelijke onderzoek (in de U.S.) wordt 12% geassocieerd met fraude.

Van studenten geneeskunde spiekte 10% tijdens een examen.

Dit zijn wat losse voorbeelden, maar het is een topje van de ijsberg. Leugens en bedrog blijken een onmiskenbaar onderdeel van ons dagelijks leven. Politici hebben er zelfs hun werk van gemaakt. Over de banksector hebben we het nog niet gehad. Kun je nagaan.

Geloof het of niet, er wordt onderzoek gedaan naar de impact van de baard op vrouwen. De drie belangrijkste signalen die de baard volgens wetenschappers uitdraagt:

1. Mannen met een baard zijn aantrekkelijker dan gladde mannen
De onderzoeksresultaten zijn wat tegenstrijdig. Volgens een Nieuw-Zeelands experiment van Dixson and Vasey uit 2012 (met foto’s van heren zonder en daarna met een 6 weken oude baard) moet je gladgeschoren zijn. Mannen met baarden zijn volgens de vrouwen die aan hun onderzoek meededen ouder, agressiever en minder begeerlijk. Recenter onderzoek van Dixon and Brooks (2013) laat zien dat de meeste punten te scoren zijn met een zware stoppelbaard (een dag of tien).

2. Met baard lijken mannen ouder, wijzer en agressiever
Vrouwen vinden bebaarde mannen dus ouder lijken. Maar ook invloedrijker. Een baard is goed voor een hogere sociaal economische positie, aldus de meeste vrouwen. Als mannen boos kijken dan lijken ze met baard agressiever dan wanneer dezelfde mannen gladgeschoren zijn. De baard zou zich ontwikkeld hebben door een natuurlijke selectie onder mannen. Van een baard word je niet sterker, maar je kaak en gezicht ogen groter, en zo lijkt een man met baard al gauw een imposante tegenstander. Dixson en Vasey vinden in hun studie ook aanwijzingen voor de gedachte dat dominante mannen een baard laten staan om zo hun sociale status en dominantie te onderstrepen.

3. Baardapen zijn goed met baby’s
Tenminste, dat denken de vrouwen. Dit lijkt op het eerste gezicht misschien wat vreemd, omdat we baardhaar juist met mannelijkheid, dominantie en agressie associëren. Zou het een-baard-betekent-goede-papa-idee te maken hebben met de associatie met een hogere sociaal economische status? Of komt het omdat de bebaarde man een sterke, beschermende man lijkt?

Reuze interessant allemaal, hoor. Maar misschien kan iemand ook nog eens uitzoeken welke mannen met baard simpelweg geen zin hebben om zich te scheren?

Dixson, B. J., & Brooks, R. C. 2013. The role of facial hair in women's perceptions of men's attractiveness, health, masculinity and parenting abilities. Evolution and Human Behavior, 34, 236-241.

Dixson B. J., & Vasey, P. L. 2012. Beards augment perceptions of men’s aggressiveness, dominance and age, but not attractiveness. Behavioral Ecology, 23, 481-490.

Mensen met een psychische kwetsbaarheid kunnen voor de vraag komen te staan: hoe open wil en kan ik zijn? Wat laat ik zien van mezelf aan collega's, tijdens een sollicitatie, in gesprekken met vrienden, buren, familie? En raak ik er verder mee van huis, of juist dichterbij?

Begin dit jaar ontmoette ik een man. Een leuke man. We spraken regelmatig wat af: gingen uit eten, bezochten een tentoonstelling, maakten een fietstochtje. De aantrekkingskracht groeide. En ja, wat vertel je dan over jezelf?

Als ervaringsdeskundig ambassadeur van het Fonds Psychische Gezondheid zet ik mij in voor openheid. Iedereen krijgt- hetzij zelf, hetzij in zijn omgeving - te maken met psychische vraagstukken. Het is dus belangrijk dat we ophouden te doen alsof ze niet bestaan.

Toch zag ik er tegenop het onderwerp ter sprake te brengen. Bang voor onbegrip, zielig gevonden te worden of nog erger: afwijzing. Waar kwamen die angsten vandaan?

Ik ging op intern onderzoek en stuitte op een laag die - toegegeven - psychische kwetsbaarheid zelf ook geen positief uithangbord vindt. Een diepgelegen deel in mij van schaamte en zelfafwijzing. Daar waar het aangepaste kind woont dat om te overleven, geleerd heeft geen last te veroorzaken. Tegelijkertijd is er het vrije kind dat behoefte heeft aan zichzelf zijn met alles erop en eraan, verlangend naar echt contact.

Een tegenstelling die me voor een flinke uitdaging plaatste. Durfde ik mij kwetsbaar op te stellen? 'Practice what you preach', zoemde het in mijn hoofd. Want een ding was me duidelijk: iets over mijn weerbarstig stemmingsleven zou op tafel moeten komen. Uit principe. Uit eerlijkheid. Als voorwaarde voor verbinding. En zo overwon ik mijzelf, in misschien wel het teerste deel van ons menszijn: de liefde.

Hij luisterde. Bleef rustig onder mijn verhaal. Gaf geen oordeel. Hij leek het aan te nemen als gewoon een onderdeel van mijn bestaan; zoals we allemaal zo onze onderdelen hebben.

En ik? Ik brak niet in duizend stukjes. Loste niet op in het luchtledige. Integendeel. Ik voelde me sterk, alsof ik eigenhandig een berg had verplaatst. Geroerd was ik ook; geaccepteerd te worden in een deel dat ik bij tijd en wijle zelf nog moeilijk te aanvaarden vind. Ik raakte die avond dichter bij huis.

Beeld: 'shelter my heart' door Melissa Jonker

Samen met Coen van Veenendaal schreef ik een boek over Alpe d’HuZes en de zes succesprincipes die het verschil maken als je succesvol (en gelukkig) wilt zijn; Grensverleggend Leven. In zes blogs nemen we kort een kijkje in de keuken van het succes. De tweede van de zes hoofdingrediënten: Onbaatzuchtigheid.

Alleen zij die hebben geleerd wat de kracht van een oprechte en onbaatzuchtige bijdrage is, ervaren het beste wat het leven te bieden heeft: echte voldoening. - Tony Robbins

Onbaatzuchtigheid
Onbaatzuchtig zijn wil zeggen dat je dat wat je doet, vooral eens voor een ander doet. In plaats van voor roem, geld, waardering, materiële beloning, status, macht of welke andere externe beloning dan ook. Het kan intrinsiek belonend zijn om een bijdrage te leveren aan het welzijn van een ander. Omdat we in onze cultuur zo op onszelf en eigen succesjes gericht zijn, vergeten we dat nogal eens. Bij onbaatzuchtig handelen is de belangrijkste drijfveer eens niet 'ik', maar de ander. Zonder te wachten op het moment dat de ander weer iets voor jou doet.

Paradoxaal genoeg zitten daar allerlei voordelen aan. (Maar pas op: want daar doe je het niet voor.) Mensen die een tijdje meer voor anderen doen (bij wijze van experiment), zijn vaak verbaasd over het effect op hun eigen gevoel, hun relaties en de toegenomen kansen en mogelijkheden die ze krijgen. Als je iets doet voor een ander zul je het al snel beter doen dan wanneer je het voor jezelf doet, omdat je daarmee een ‘externe meetlat’ creëert. Het drijft je daardoor tot betere prestaties. Je zult betere relaties ontwikkelen omdat mensen je aardig vinden. En het levert ook gewoon direct een fijn gevoel op; trots, warmte, blijheid dat het een ander goed gaat.

Echt onbaatzuchtig zijn vraagt wel wat van je; je hebt zelf natuurlijk ook behoeftes. En soms zijn behoeftes van de ander en die van jezelf tegenstrijdig. De keuze tussen werk doen dat goed verdient of werk doen waarmee je een ander helpt maar zelf minder mee verdient is een lastige. Jouw hypotheek, auto, gezin en vakantie ‘moeten’ ook betaald worden (moeten tussen aanhalingstekens, want het blijft een keuze ☺).

Natuurlijk is het geen kwestie van alles of niets. Goed betaald worden om daarmee een leuk leven te kunnen financieren willen we allemaal. Je haalt echter meer voldoening en geluk uit de dingen die je doet voor een ander, dan uit de dingen die je doet voor het geld. Dat je iets doet voor een ander en daar ook nog voor betaald wordt is de ideale combinatie. Dan wordt de materiele beloning een vervulling van voorwaarden en kun je keuzes maken in wat je doet uit onbaatzuchtigheid, waardoor je het ook direct beter gaat doen.

Dat kun je doen als vuilnisman (jij zorgt dat anderen kunnen genieten van een schone straat), coach (je helpt anderen een stap te zetten), acteur (je laat anderen genieten van jouw spel), manager (jij zorgt dat anderen hun werk kunnen doen), tandartsassistente of wat dan ook. Het verschil tussen voldoening en succes halen uit ieder van die functies of dat niet doen, ligt in waar je het voor doet. Waar je het voor doet, je motivatie, je drijfveer; die is belangrijk. Is dat het geld, de dikke auto en de status, of is het dat je iets betekent voor een ander, dat je toegevoegde waarde levert? Met de laatste zul je meer bereiken en meer geluk ervaren. Soms is het niet eens nodig om iets anders te gaan doen, maar hoef je alleen maar je perspectief te veranderen en te zien dat je veel doet voor anderen. Sommige mensen vinden het zo vanzelfsprekend, dat ze daar nooit eens bij stil staan.

Een voorbeeld uit eigen stal:

Bij Alpe d’HuZes is onbaatzuchtigheid op een hele simpele manier gewaarborgd. Vanaf het eerste moment is vastgelegd dat alles wat we doen, geen financiële of anderszins materiële beloning oplevert voor de mensen die het organiseren. De kritiek op veel goede doelen is dat er veel geld aan de strijkstok blijft hangen en dat ‘charitas’ in feite ook big business is. Dus is het antistrijkstok beleid ontwikkeld.

Dit garandeert dat de zaak zuiver blijft en dat een ieder die een bijdrage levert dit doet vanuit zuivere beweegredenen. Als organisatie maken we geen kosten. Mensen worden niet betaald, maar ook voor diensten wordt niet betaald. Dus ook organisaties die zaken doen met Alpe d’HuZes leveren hun diensten en producten belangeloos. Dit betekent bijvoorbeeld dat vrijwilligers en deelnemers altijd overal gewoon voor betalen tijdens bijeenkomsten, zoals koffie, sportdrank of maaltijden, zelfs als deze door een sponsor ter beschikking worden gesteld. In het laatste geval gaan de opbrengsten in de pot voor onderzoek.

Vaker iets voor anderen doen is niet moeilijk. Oppassen op de kinderen van de buren zodat zij een nachtje rustig kunnen slapen, je collega helpen zich te ontwikkelen zodat zij een carrièrestap kan maken, je medewerkers tijd en ruimte geven om kennis en kunde uit te wisselen. Geven kan zelfs zo simpel zijn als een geïnteresseerde vraag stellen, een complimentje geven of een stukje van je sinaasappel delen. Probeer het een tijdje bij wijze van experiment. Hopelijk ontdek je dat je de wereld een stukje leuker hebt gemaakt.

Meer lezen? Grensverleggend Leven - Coen van Veenendaal en Annerieke Ruijter ISBN: 978-90-6523-248-9
www.opgevenisgeenoptie.nl

Leugenaars en oplichters blijken relaties waarin ze wél eerlijk zijn het meest te waarderen. Logisch, elkaar kunnen vertrouwen voelt goed. Daaruit ontstaat vaak weer intimiteit, vriendschap en soms liefde. Op wederzijds vertrouwen kun je hele beschavingen bouwen. Waaruit bestaat vertrouwen eigenlijk? Wanneer voelen we het wel en wanneer niet?

Vertrouwen komt grofweg in twee smaken. Je kunt iemand vertrouwen vanwege diens vaardigheden en/of vanwege zijn of haar goedhartigheid. Het eerste soort vertrouwen zoek je in loodgieters en andere vakmensen, de tweede soort in vriendschappen en partnerrelaties. In dit artikel hebben we het vooral over het tweede soort, maar we kunnen beide type vertrouwen niet helemaal van elkaar scheiden. Ook in vriendschappen zoeken we een bepaalde mate van competentie en zorgvuldigheid. En in professionele relaties voelen we graag iets van goedheid en amicaliteit. Uit onderzoek van Cross en Parker blijken de volgende tien zaken essentieel voor het scheppen van een vertrouwensband.

1. Hou geheimen geheim
Mensen die laten zien dat ze een geheim kunnen houden, worden - niet verbazingwekkend - als betrouwbaarder gezien. Geheimhouding blijkt overigens nogal uniek. Uit onderzoek blijkt dat 60 % van ondervraagden geheime informatie deelde met een derde partij. Met nadruk vragen om informatie geheim te houden - 'Even tussen jou en mij..."- blijkt paradoxaal genoeg voor veel mensen juist een stimulans om het toch te delen.

2. Laat woorden en daden overeenkomen
Heldere en realistische afspraken maken en die nakomen is goed voor het creëren van vertrouwen. Mensen die afspraken te weinig naleven, worden als incompetenter of ongeïnteresseerder gezien. Wees daarom zuinig met al te royale beloften en makkelijke toezeggingen. Zelfs als mensen denken dat je het goed bedoelt, krijgen ze toch het gevoel niet van jou op aan te kunnen.

3. Communiceer vaak en duidelijk
Mensen die vaak en goed kunnen verwoorden wat er in ze omgaat en wat ze van plan zijn, lijken misschien minder mysterieus en spannend, je weet gelukkig wel waar je aan toe bent. 'Een open boek zijn' is goed voor het vertrouwen. Als je daarentegen wilt dat iemand verliefd op je wordt, kun je maar beter een beetje mysterieus doen.

4. Expliciteer af en toe wat jullie samen delen
Als de normen en verwachtingen binnen jullie vriendschap duidelijk zijn, kun je makkelijker samen beslissingen nemen en weet je beter wanneer bepaalde grenzen zijn overschreden. Het is goed om af en toe te vragen wat een ander van jullie band of samenwerking verwacht. Alleen die vraag al schept meer vertrouwen.

5. Wees eerlijk over wat je wel en niet weet
Mensen die doen alsof ze altijd van de hoed en de rand weten worden paradoxaal genoeg minder vertrouwd. Mensen die eerlijk zijn over wat ze wel en niet weten (of kunnen) vinden wij in ieder geval eerlijker overkomen. Ze lijken meer zelfkennis te hebben en durven toe te geven waar hun grenzen liggen. Mensen die snel een oordeel klaar hebben, zonder eerst goed te luisteren nemen we ook minder snel serieus. In beide gevallen kunnen we betweters best goedhartig vinden, maar we zullen hen toch minder snel op hun kundigheid of oordeel vertrouwen.

6. Weet wanneer je uit je rol moet stappen
In zakelijke relaties kun je soms niet kiezen met wie je samenwerkt. Je hebt geen garantie voor een persoonlijke klik. Toch blijkt uit het onderzoek van Cross en Parker dat alle ondervraagden een productievere band hadden met een collega of zakelijke relatie wanneer de formele grenzen wat vervaagden omwille van een meer persoonlijke, vriendschappelijke band. in dit geval is een persoonlijk geheimpje of roddel delen juist wel weer vertrouwen schenkend.

7. Geef iets van (persoonlijke) waarde
Mensen die gul zijn en makkelijk iets voor een ander doen worden als meer betrouwbaar ervaren. Dat hoeft zich overigens niet te uiten in dure dingen of grootste daden. Juist het delen van waardevolle informatie, belangrijke contacten of persoonlijke zorgen zijn belangrijke signalen dat iemand eerlijk en betrouwbaar is.

8. Houd beslissingen rechtvaardig en onpartijdig
Mensen worden als betrouwbaarder gezien, wanneer ze in situaties die rechtvaardigheid en objectiviteit vereisen hun eigen vooroordelen, belangen en voorkeuren buiten de deur weten te houden. Mensen voortrekken, duidelijke voorkeuren uitspreken, je eigen belangen najagen; vooral wanneer je baas, manager of verzorger bent, is meestal een slecht idee.

9. Spreek de ander aan op 'slecht' gedrag
Als jij een vriend(in) die jouw vertrouwen schaadt daar niet op aanspreekt, dan laat dat zien dat jij die relatie niet heel serieus neemt. Gek genoeg maakt jou dat ook minder betrouwbaar. Mensen die anderen (durven) aanspreken op hun sneaky gedrag, of hen juist belonen voor eerlijkheid laten daarmee zien dat ze zelf te vertrouwen zijn. Ze zeggen daarmee indirect: "Jij kunt mij wel vertrouwen, ik verwacht dat van jou andersom ook."

10. Vertrouw vaker op anderen
We spiegelen elkaar. Zo zijn we gebouwd. Het lastige daarvan is dat je soms niet weet wie er begonnen is wie te spiegelen. Het zal je niet verbazen dat mensen die achterdochtig zijn (eerst de kat uit de boom kijken en anderen niet snel vertrouwen) de ander stimuleren om ook wat afstandelijk terug te doen. Dat stimuleert geen vertrouwensband. Als jij vertrouwen schenkt, krijg je dat bijna altijd terug. Twijfel je over je intuïtie en mensenkennis? Lees dan ook dit artikel.

Nadat een man het nummer krijgt van een vrouw gaat het nogal eens mis. Dat blijkt wel uit het aantal verzoeken dat ik krijg met de vraag: "Waarom belt ze niet terug?" Deze mannen vragen zich verder af: "Wat kun je nou fout doen nadat je eenmaal haar nummer hebt geregeld?" Van alles zo blijkt.

Gastblog door Arnoud van Veen, flirtcoach voor mannen.

Fout nummer één is je niet bewust te zijn van het centrale principe: sociale status. Natuurlijk, zij is vast razend aantrekkelijk en iedere man kijkt haar haar na. Maar de status die jij haar en jezelf onbewust geeft bepaalt voor een groot gedeelte of zij zich voor jou zal interesseren. Zie jij haar als gelijkwaardig, of zet je haar op een voetstuk? Wanneer een vrouw voelt dat jij als een hijgend hondje iets van haar wilt en dat je jezelf onder haar stelt – als de zoveelste persoon die om haar een gunst vraagt – dan is dat gewoon niet zo aantrekkelijk.

Het is belangrijk om te laten blijken dat je haar leuk vindt zonder te slijmen. Vergelijk het maar met een bedelaar. Uit medelijden wil je deze persoon nog misschien een aalmoes geven. Maar zeg eerlijk, waarschijnlijk is het nou niet echt iemand waar je tegen opkijkt, die je bewondert en waar je veel tijd mee zou willen doorbrengen. Hierom helpt pleasen, bedelen, mr. nice guy spelen niet bepaald om een date te krijgen. Overigens is 'bedelen' niet synoniem met laten merken dat je haar leuk vindt. Want dat laatste is prima om te doen – sterker nog, de meeste mannen doen het over het algemeen niet vaak genoeg. Flirten, een compliment geven, laten blijken dat je je aangetrokken voelt – prima! Maar wel vanuit kracht. Je wilt best met haar kennismaken, maar je hebt het verder niet nodig. Dat is dé houding die je verder brengt op datinggebied. Oké, ik geef toe, makkelijker gezegd dan gedaan.

Hieronder alvast wat specifieke tips om gelijkwaardig met haar om te gaan en meteen ook die date te scoren:

Wat moet je sms-en om een date te krijgen?
We hebben het hier voor het gemak over sms'en, maar of je nou Facebook-chat, Whatsapp, sms't of belt: de telefoon is niets anders dan een tool. Wat je daarom doet over de telefoon dient hetzelfde te zijn als wat je zou doen wanneer jullie elkaar in levende lijve zouden zien. Omdat er pauzes in jullie communicatie zit en omdat alles na te lezen is zorgt de telefoon er echter wel voor dat alles wordt UITVERGROOT. Daarnaast is het ook minder intiem dan wanneer je elkaar ziet. Je kunt elkaar niet aanraken, en je mist non-verbale cues, etcetera. Ga er daarom vanuit dat wanneer ze niet terug sms't dan op de eerste plaats waarschijnlijk te maken heeft met jullie eerste interactie. Ze was toen gewoon (nog) niet voldoende onder de indruk.

Die eerste ontmoeting zal bepalend zijn voor wat zij ervaar wanneer ze jouw sms ontvangt. Dat kan variëren van ‘Mmm, daar heb je die kerel weer’ tot ‘Wie is dit ook alweer?’ tot ‘Aaah! Hij belt, hij belt, wat moet ik doen?’ Om op die eerste ontmoeting een goede indruk te maken kun je ook eens kijken op mijn website: AttractionGym.nl.

Sms tip # 1: zorg de emotionele investering in balans is
Stuur dus geen ellenlange sms-berichtjes als zij hele korte schrijft. Mail haar niet drie keer voor ieder berichtje van haar. Ga haar niet vertellen dat het ‘geniaal was toen jullie elkaar ontmoeten’ terwijl je maar vijf minuten hebt gesproken. Ga haar niet allerlei zaken toedichten die je helemaal niet kunt op basis van de beperkte tijd die jullie elkaar kennen.

Sms tip # 2: volg je eigen ritme
Wat is de beste tijd om haar te smsen? Moet ik smsen of bellen, en wanneer moet ik bellen? Er zijn mensen die zeggen dat je haar niet op de zaterdagavond moet smsen – wanneer je plezier zou moeten hebben met je vrienden. Klopt waarschijnlijk. Maar belangrijker is haar te smsen wanneer het JOU uitkomt. En niet om ieder berichtje van haar meteen te beantwoorden.

Sms tip # 3: volg je eigen pad
Als zij een ‘x’ achter haar berichtje zet, zegt dat niet zo veel. Dat doet ze mogelijkerwijs ook bij al haar vriendinnen. En dat is niet de categorie waarin jij terecht wilt komen! Je bent niet haar praatvriendin, die lieve, brave, ongevaarlijke jongen. Nee – als ze met jou afspreekt heeft ze er wel degelijk rekening mee te houden dat jullie samen in bed belanden.

Sms tip # 4: Sms (of bel) haar nooit wanneer je je needy voelt.
Zorg ervoor – makkelijker gezegd dan gedaan voor sommigen – dat je lekker in je vel zit. Dat je je sterk voelt. Je kunt je eigen (mentale) positiveitsspier trainen door simpelweg je focus te verleggen. Een eenvoudige maar o zo krachtige tool is een dankbaarheidsdagboek:

Schrijf iedere dag minstens (!) 10 zaken op waarvoor je dankbaar bent, trots op bent of waarvan je ogen gingen stralen. Op momenten dat je in een dip zit lijkt dat onmogelijk en kom je misschien niet verder dan 2 of 3 punten. Blijf dan doorgaan. Denk na over hoe je van dat kopje koffie hebt genoten, of hoe die persoon de deur voor je open hield. Doe dit minimaal 4 weken en je zult niet alleen zien dat het verslavend is maar ook dat je een positiever en optimistischer mens wordt. Laat een reactie achter als je vragen hebt of om mij en de lezers te laten weten hoe het je vergaat met je positivity challenge. Succes! Het kan je leven veranderen, serieus!

Meer tips & tricks, en een heel E-book, vind je op mijn website: AttractionGym.nl